SZKOLNE SZTANDARY
W gablotach znajdujących się na korytarzach szkoły i gimnazjum przechowywane są dwa sztandary. Nie są tam bynajmniej dla ozdoby. Nie są też pokryte kurzem zapomnienia. Nieprzewietrzane, bezużyteczne, nikomu niepotrzebne. Wprost przeciwnie! Wielokrotnie chwytają je w dłonie z ochotą i przejęciem uczniowie szkoły i gimnazjum. Z pieczołowitością przypinają sztandarowe płachty do ich drzewców. Wtedy też szkolne i gimnazjalne mundury przepasują biało-czerwonymi szarfami, upinają je, ubierają rękawiczki. Te sztandary są bowiem świętymi znakami naszej szkoły i gimnazjum. Stanowią dla kolejnych szkolnych pokoleń wyraz nietuzinkowości ich zakładów naukowych, gdzie nie tylko się uczy, ale i wychowuje. Do tradycji należy, iż przy sztandarach służbę pełnią wyłącznie chłopcy. Młodszych do tej służby przysposabiają starsi, których wcześniej wyedukowali ich poprzednicy.
Sięgając do „Sprawozdań Dyrekcji…” z przed 10 i 15 lat, znajdziemy w nich informacje na temat uroczystości poświęcenia sztandaru zarówno szkoły jak i gimnazjum. Na kartach tych sprawozdań zanotowano:
„12 maja 1995 r., w 60. rocznicę śmierci Patrona Szkoły Józefa Piłsudskiego, odbyły się uroczystości związane z poświęceniem i nadaniem szkole jej sztandaru. Gośćmi honorowymi byli: Ambasador Rumunii Ioan Grigorescu, Ambasador Republiki Węgierskiej Akos Engelmayer, Konsul Generalny Republiki Węgierskiej Istvan Kovacs, Konsul Republiki Federalnej Niemiec Laurids Holscher, Attache Kulturalny Ambasady Łotwy Harald Seikstulis, w imieniu Konsula Generalnego Republiki Austriackiej jego małżonka Elżbieta Brix, Kurator Oświaty Jerzy Lackowski, przedstawiciele Wojewody Krakowskiego Kazimierz Bujakowski i Jerzy Tarnawski, Sekretarz Gminy Kraków Mieczysław Pierożek (…). Pobłogosławienie sztandaru miało miejsce w kościele Ojców Kapucynów. Aktu dokonał o. gwardian Józef Mońko. W auli klasztornej wbijano pamiątkowe gwoździe w drzewce sztandaru, a podniosłą uroczystość uświetniły występy dzieci, które zaprezentowały okolicznościowy program artystyczny.
Dalszy ciąg uroczystości odbył się przed ołtarzem koronacyjnym królów Polski w Katedrze na Wawelu, gdzie Mszę św. odprawił ks. Franciszek kard. Macharski w asyście ks. prałata Janusza Bielańskiego, o. Jerzego Pająka, o. Józefa Mońki, o. Patryka Jankiewicza i ks. Adama Podbiery.
W trakcie nabożeństwa Metropolita Krakowski dokonał aktu poświęcenia, a rodzice chrzestni sztandaru (Ewa Guzowska, Barbara Gurgul, Anna Koszarska, Jacek Hadryś, Andrzej Mrozek i Janusz Rząca) przekazali go dyrektorowi szkoły Jerzemu Gizie. Ten w asyście Lucjana Michalika zaprzysiągł uczniowski poczet sztandarowy, który stanowili: Artur Hadryś, Maciej Koszarski, Katarzyna Głowa i Magdalena Peszko”1.
Pięć lat później ufundowano sztandar dla gimnazjum i dokonano aktu jego poświęcenia w równie uroczysty sposób. W kolejnym sprawozdaniu znajduje się krótka relacja:
„22 października 2000 r. w królewskiej katedrze na Wawelu odprawiona została uroczysta Msza św., podczas której ks. bp Stanisław Smoleński poświęcił sztandar Społecznego Gimnazjum nr 1 im. Zbigniewa Herberta. Mszę św. koncelebrowali: ks. infułat Janusz Bielański, kapucyni: o. Józef Mońko i o. Patryk Jankiewicz, paulin o. dr Eustachy Rakoczy oraz kapelan Szkoły ks. Adam Podbiera. Rodzicami chrzestnymi sztandaru byli: Halina Herbert-Żebrowska, siostra Poety, dr Istvan Kovacs, Konsul Generalny Republiki Węgierskiej”2.
Oba sztandary zaprojektował znany krakowski piłsudczyk i działacz niepodległościowy, Piotr M. Boroń i oba są w niebiesko-czerwonych szkolnych barwach.
W przypadku szkoły podstawowej na awersie widnieje w koło ułożona jej pełna nazwa wyhaftowana złotymi literami. W ich środku jest Orzeł z koroną zwieńczoną krzyżykiem siedzący na marszałkowskich buławach (haft wykonany srebrną nicią). Na rewersie znajduje się w półokręgu łaciński napis, który jest dewizą szkoły: E RE PUBLICA (z pożytkiem dla Rzeczypospolitej). Centralnie umieszczony jest wizerunek Matki Bożej Loretańskiej, patronki religijnej szkoły. Pod spodem w półokręgu napis: KRAKÓW 1989 (rok założenia szkoły), a mniejszymi cyframi: 12. V 1995 (data poświęcenia sztandaru).
W przypadku gimnazjum na awersie widnieje w koło ułożona jego pełna nazwa wyhaftowana złotymi literami. W ich środku haftowany srebrną nicią Orzeł z koroną zwieńczoną krzyżykiem. Na rewersie znajduje się w okręgu łaciński napis: SANCTUS STANISLAUS KOSTKA S. J. POLONUS CRACOVIA 1999. Centralnie umieszczony jest wizerunek św. Stanisława Kostki, patrona religijnego gimnazjum. Pod spodem w półokręgu napis mniejszymi cyframi: 22. X 2000 (data poświęcenia sztandaru). Sztandary składają się z płata i drzewca zakończonego głowicą. Płat obszyty jest frędzlami i przymocowany do drzewca. Pod głowicą wiązane są wstęgi w barwach narodowych i odznaczeń, którymi szkoła i gimnazjum zostały uhonorowane. Obecnie sztandar wieńczą szarfy odznaczeń naddanych szkole i gimnazjum przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Prezydenta Miasta Krakowa.
KATARZYNA GIZA
2. „Sprawozdanie Dyrekcji Społecznej Szkoły Podstawowej nr 1 im. Józefa Piłsudskiego i Społecznego Gimnazjum nr 1 im. Zbigniewa Herberta w Krakowie 2000/01”, s. 9.
